Tập huấn khoa học với chủ đề “Những lí thuyết Ngôn ngữ học hiện đại”

Chiều ngày 27/6/2025, Khoa Tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam, Trường Ngoại ngữ và Du lịch đã tổ chức buổi Tập huấn khoa học với chủ đề “Những lí thuyết Ngôn ngữ học hiện đại”, do GS.TS Nguyễn Văn Hiệp – Chủ tịch Hội đồng Khoa học Trường trình bày. Buổi tập huấn thu hút sự tham dự của đông đảo giảng viên, nghiên cứu sinh trong và ngoài Trường quan tâm đến lĩnh vực ngôn ngữ học hiện đại.

GS.TS Nguyễn Văn Hiệp là một trong những học giả hàng đầu trong lĩnh vực Ngôn ngữ học tại Việt Nam. Với gần bốn thập kỉ nghiên cứu và giảng dạy, GS.TS Nguyễn Văn Hiệp đã có những đóng góp không nhỏ vào việc phát triển Ngôn ngữ học hiện đại tại Việt Nam.

GS.TS. Nguyễn Văn Hiệp

Mở đầu buổi tập huấn, Giáo sư đã giới thiệu tổng quan về bốn trường phái chính của Ngôn ngữ học trên thế giới và khẳng định “lí thuyết của các trường phái đó có sự kế thừa nhau, chỉ là nó nhấn mạnh vào khía cạnh nào của ngôn ngữ mà thôi. Vì vậy không có lí thuyết nào độc tôn về chân lí”. Đặc biệt, Giáo sư đã dành nhiều thời gian cho phần trình bày về sự phát triển mạnh mẽ của Ngôn ngữ học tri nhận, với những đại diện tiêu biểu là G. Lakoff, M. Johnson, R. Langacker… – một xu hướng được xem là “cuộc cách mạng tri nhận lần thứ hai” trong Ngôn ngữ học thế giới.

Giáo sư đã đi sâu phân tích sự khác biệt giữa Ngôn ngữ học tri nhận với các trường phái trước đó là Cấu trúc luận, Tạo sinh luận và Chức năng luận, đồng thời giới thiệu các khái niệm quan trọng trong Ngôn ngữ học tri nhận như: cách diễn giải (construal), khung (frame), nghiệm thân (embodiment), phối cảnh (perspective)…. Và một trong những nội dung mới mẻ và thú vị là phức hợp ẩn dụ - hoán dụ tri nhận được Giáo sư chia sẻ và lấy dẫn chứng trong tiếng Việt để phân tích.

Mặc dù là một lĩnh vực học thuật phức tạp và đòi hỏi tư duy chiều sâu, song qua phần trình bày cuốn hút và dễ hiểu của Giáo sư, các giảng viên, nghiên cứu sinh và sinh viên đã có cơ hội tiếp cận rõ ràng hơn những vấn đề cốt lõi của Ngôn ngữ học tri nhận. Không khí thảo luận trở nên sôi nổi hơn trong phần trao đổi với các câu hỏi và chia sẻ được đặt ra, mặc dù thời gian buổi Tọa đàm theo kế hoạch đã kết thúc. Bằng sự tận tâm và niềm đam mê khoa học vốn có, Giáo sư nhiệt tình giải đáp từng vướng mắc, tháo gỡ những băn khoăn chuyên môn của người tham dự một cách thấu đáo và dễ hiều. Càng về chiều tối, buổi tọa đàm càng trở nên “nóng”, điều này chứng minh cho sức hút học thuật sâu sắc và không khí đối thoại học thuật cởi mở mà Giáo sư đã khơi dậy.

GS.TS. Nguyễn Văn Hiệp và các giảng viên, sinh viên

Sau 4 tiếng làm việc hiệu quả và sổi nổi, buổi Tập huấn đã kết thúc. Buổi tập huấn không chỉ mang lại nhiều tri thức chuyên sâu, cập nhật mà còn truyền cảm hứng cho các giảng viên, nghiên cứu sinh, sinh viên. Đây là một trong những hoạt động chuyên môn thiết thực mà Khoa Tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam hướng đến nhằm phát triển năng lực nghiên cứu, giảng dạy tại trường Ngoại ngữ - Du lịch, Đại học Công nghiệp Hà Nội. Phát biểu kết thúc buổi Tập huấn, PGS.TS Lê Thị Lan Anh – Trưởng khoa Tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam đã cảm ơn GS.TS Nguyễn Văn Hiệp đã dành thời gian để chia sẻ những kiến thức thú vị, bổ ích và mong trong tương lai không xa, Giáo sư cố gắng sắp xếp công việc để có thể chia sẻ thêm về tình thái – vấn đề chưa kịp trình bày chi tiết trong buổi Tập huấn này.