Nghiệm thu đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường về ứng dụng lí thuyết ngôn ngữ học chức năng hệ thống vào thiết kế ngữ liệu đọc hiểu tiếng Anh cho sinh viên khối ngành kĩ thuật tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

Ngày 10/6/2025, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đã tổ chức nghiệm thu đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường với chủ đề: “Ứng dụng lí thuyết ngôn ngữ học chức năng hệ thống vào thiết kế ngữ liệu đọc hiểu tiếng Anh cho sinh viên khối ngành kỹ thuật tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội” do PGS.TS. Lê Thị Lan Anh làm chủ nhiệm đề tài.

Xuất phát từ yêu cầu đổi mới dạy học ngoại ngữ theo hướng tăng cường năng lực giao tiếp và ứng dụng nghề nghiệp, nhóm nghiên cứu lựa chọn ngôn ngữ học chức năng hệ thống (Systemic Functional Linguistics – SFL) làm cơ sở tiếp cận trong thiết kế học liệu. Đây là một trong những lý thuyết ngôn ngữ học hiện đại, coi ngôn ngữ là một hệ thống tín hiệu mang tính xã hội, chú trọng đến mối quan hệ giữa ngôn ngữ và ngữ cảnh sử dụng. Việc áp dụng ngôn ngữ học chức năng hệ thống vào thiết kế học liệu đọc hiểu tiếng Anh cho sinh viên kỹ thuật được xác định là cần thiết nhằm khắc phục những hạn chế trong tài liệu hiện hành, đồng thời đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập chuyên ngành trong môi trường số hóa.

Đề tài đã khảo sát 304 sinh viên và 30 giảng viên các ngành kỹ thuật tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, tập trung vào thực trạng học liệu đọc hiểu trong hai học phần tiếng Anh định hướng nghề nghiệp chuyên sâu ở năm ba. Kết quả khảo sát cho thấy đa số sinh viên gặp khó khăn khi tiếp cận các văn bản kỹ thuật do mật độ từ vựng cao, cấu trúc câu phức tạp và thiếu các công cụ hỗ trợ trực quan. 89% sinh viên đánh giá cao việc sử dụng câu đơn, trong khi cấu trúc câu phức và đặc biệt gây khó khăn. Các giảng viên cũng đồng thuận rằng cần cải thiện sự đa dạng và tính hỗ trợ của học liệu hiện tại, đặc biệt trong cách trình bày bảng từ, hệ thống chú thích ngữ pháp và loại câu hỏi đọc hiểu.

PGS.TS. Lê Thị Lan Anh - Chủ nhiệm đề tài nghiên cứu “Ứng dụng lí thuyết ngôn ngữ học chức năng hệ thống vào thiết kế ngữ liệu đọc hiểu tiếng Anh cho sinh viên khối ngành kỹ thuật tại Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội”

Phân tích học liệu hiện hành dưới góc nhìn của ngôn ngữ học chức năng hệ thống cho thấy có sự lệch giữa mục tiêu đào tạo, nội dung học liệu và nhu cầu thực tiễn của sinh viên. Cụ thể, học liệu chủ yếu mang tính thông tin, ít tính tương tác, thiếu các hoạt động trước và sau khi đọc, và gần như không sử dụng các yếu tố đa phương thức như hình ảnh, sơ đồ hay video minh họa. Đặc điểm này khiến sinh viên khó tiếp cận văn bản, giảm hứng thú học tập và hạn chế phát triển kỹ năng tư duy ngôn ngữ chuyên ngành.

GS.TS. Nguyễn Văn Hiệp - Chủ tịch Hội đồng đánh giá, nhận xét đề tài trước Hội đồng

ThS. Trịnh Thị Thu Hương - Phòng Khoa học Công nghệ HaUI, Thư ký Hội đồng

Từ kết quả phân tích, đề tài đã đề xuất mô hình thiết kế học liệu đọc hiểu tiếng Anh chuyên ngành theo hướng tiếp cận ngôn ngữ học chức năng hệ thống, bao gồm cấu trúc ba phần: hoạt động trước khi đọc, trong khi đọc và sau khi đọc; tích hợp yếu tố ngữ cảnh, ngữ nghĩa, từ vựng – ngữ pháp, và các phương tiện đa phương thức. Mô hình này đã được biên soạn thử nghiệm và nhận được phản hồi tích cực từ phía sinh viên.

Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao tính mới, tính ứng dụng và ý nghĩa thực tiễn của đề tài. Nghiên cứu không chỉ góp phần nâng cao chất lượng học liệu ngoại ngữ trong khối ngành kỹ thuật mà còn khẳng định tính khả thi và ưu việt của việc áp dụng lý thuyết ngôn ngữ học chức năng hệ thống vào thực tiễn giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành. Bên cạnh đó, đề tài đã hoàn thiện ba sản phẩm khoa học: một bài báo đăng tạp chí chuyên ngành, một mô hình học liệu theo hướng tiếp cận ngôn ngữ học chức năng hệ thống, và một bộ học liệu mẫu dành cho sinh viên Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội.