Nghiên cứu về từ vựng văn hóa trong bộ sách BOYA sơ – trung – cao cấp

Từ vựng văn hóa là một thành phần quan trọng trong việc học ngôn ngữ, đặc biệt là đối với người học ngôn ngữ Trung Quốc. Trong quá trình học, việc hiểu và sử dụng từ vựng văn hóa không chỉ giúp người học nâng cao khả năng ngôn ngữ mà còn giúp họ hiểu sâu hơn về nền văn hóa của đất nước đó. Chính vì thế, nhóm nghiên cứu tới từ khoa Ngôn ngữ Trung Quốc đã lựa chọn đề tài : “Nghiên cứu về từ vựng văn hóa trong giáo trình Boya sơ – trung – cao cấp” và cho ra đời cuốn sổ tay từ vựng văn hóa". Đề tài đã được hội đồng đánh giá cao và đạt giải nhất sinh viên nghiên cứu khoa học năm học 2023-2024 tại Đại học Công nghiệp Hà Nội.

Với đề tài này nhóm nghiên cứu đã tập trung nghiên cứu, phân tích, tìm hiểu các từ vựng văn hóa cũng như giải thích về nguồn gốc từ vựng văn hóa của người Trung Hoa trong bộ Giáo trình Boya từ trình độ sơ cấp đến cao cấp và cho ra đời sổ tay từ vựng văn hóa. Nhóm nghiên cứu gồm 05 sinh viên: Cấn Phương Ly, Bùi Phương Anh, Nguyễn Lê Yến Linh, Phạm Khánh Linh, Hoàng Bích Loan dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thu Trà – Giảng viên khoa Ngôn ngữ Trung Quốc,Trường Ngoại ngữ - Du lịch, Đại học Công nghiệp Hà Nội

Nhóm nghiên cứu dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thu Trà

Khái niệm từ vựng văn hóa

Theo nhóm nghiên cứu từ vựng văn hóa là các từ, cụm từ hoặc thuật ngữ liên quan đến các khía cạnh của văn hóa của một nhóm người hoặc một quốc gia cụ thể và được dùng để mô tả các giá trị, truyền thống, phong tục, niềm tin hoặc các khái niệm duy nhất của một cộng đồng văn hóa. Đặc biệt đối với một quốc gia có diện tích và dân số đông như Trung Quốc có vốn từ vựng văn hóa vô cùng phong phú và đa dạng tới từ rất nhiều vùng miền khác nhau qua hàng ngàn năm lịch sử.

Bộ sách "Boya" là một trong những tài liệu học tiếng Trung phổ biến và được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam và trên thế giới. Bộ sách này được thiết kế dành cho người học từ trình độ sơ cấp đến cao cấp giúp người học tiến bộ dần dần qua từng giai đoạn.

Phương pháp nghiên cứu:

Nhóm nghiên cứu đã thu thập tài liệu và số liệu từ đối tượng nghiên cứu là sinh viên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc, Trường Ngoại ngữ - Du lịch, Đại học Công nghiệp Hà Nội đã học qua bộ sách Boya đó phân tích và đưa ra những đánh giá và cho ra đời cuốn sổ tay từ vựng văn hóa phù hợp với sinh viên nhà trường.

Quy trình nghiên cứu của nhóm tác giả

Nhóm nghiên cứu khảo sát sinh viên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc, Trường Ngoại ngữ - Du lịch, Đại học Công nghiệp Hà Nội đã học qua bộ sách Boya

Kết quả khảo sát và phân tích

Sau khi khảo sát 50 sinh viên đang học tiếng trung tại đại học Công Nghiệp ngành ngôn ngữ Trung Quốc, ngành Trung Quốc học nhóm nghiên cứu đã nhận thấy: Trong 50 sinh viên tham gia khảo sát có 18 sinh viên (chiếm 32%) trả lời chưa từng gặp qua từ vựng văn hóa trong quá trình học tiếng trung và 36 sinh viên (chiếm 68%) đã từng tiếp xúc với nhóm từ vựng này.

Biểu đồ thể hiện số sinh viên tiếp xúc với từ vựng văn hóa

Cũng qua khảo sát, số sinh viên thực sự hiểu đúng về khái niệm “từ vựng văn hóa”chiếm 58%, đa phần người học chỉ hiểu một cách mơ hồ và thường hay nhầm lẫn khái niệm này với tiếng lóng.

Biểu đồ số sinh viên hiểu về khái niệm "từ vựng văn hóa

Khảo sát được thực hiện đa số là sinh viên năm nhất và sinh viên năm 2, kết quả cho thấy 21 sinh viên (chiếm 42%) không hiểu khái niệm của từ vựng văn hóa và 29 sinh viên hiểu về khái niệm này. Điều này thể hiện một phần sinh viên gặp khó khăn trong việc hiểu và áp dụng từ vựng văn hóa. Đồng thời, kết quả này cho thấy việc học tập của sinh viên không đồng nhất và yêu cầu cải thiện phương pháp giảng dạy và phát triển tài liệu học từ vựng văn hóa tiếng Trung để đảm bảo mọi sinh viên đều có cơ hội tiếp cận và hiểu biết về từ vựng văn hóa một cách đầy đủ.

Biểu đồ so sánh sự am hiểu ý nghĩa văn hóa giữa các từ vựng của sinh viên

Khi được hỏi “Nếu có 1 cuốn sổ tay và 1 chuỗi video về từ vựng văn hóa thì bạn có hứng thú không”, có tới 92% sinh viên hứng thú với đề xuất của nhóm nghiên cứu. Điều này cũng phản ánh mong muốn nắm bắt thêm kiến ​​thức về từ vựng văn hóa trong quá trình học tập của sinh viên với những đề xuất mới.

Biểu đồ thể hiện tỉ lệ sinh viên hứng thú với sản phẩm nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu

Sổ tay từ vựng văn hóa

Qua quá trình thực hiện đề tài, nhóm nghiên cứu đã đưa ra sổ tay từ vựng văn hóa chia thành 8 nhóm chủ đề từ vựng văn hóa riêng biệt bao gồm: Con Số, Màu Sắc, Động Vật, Ăn Uống, Địa Danh, Thành Ngữ, Nhân Vật Lịch Sử và chủ đề khác. Thông qua việc tập trung phân tích khía cạnh ý nghĩa văn hóa của từ vựng để cho bạn đọc tiếp cận, hiểu sâu thêm với văn hóa Trung Quốc, nhóm nghiên cứu mong muốn cuốn sổ tay với thiết kế sinh động, dễ hiểu và khoa học sẽ mang tới người đọc trải nghiệm tốt nhất.

Kênh tiktok “Tiếng Trung kì thú”

Nhóm nghiên cứu đã tạo một kênh tiktok để làm về các chủ đề theo như phần trong sổ tay, nhóm thiết kế hình ảnh nhiều màu sắc, thông qua video để các bạn sinh viên dễ dàng tiếp cận hơn.

Kênh tiktok “Tiếng Trung kì thú” của nhóm nghiên cứu

Kết luận, đánh giá và đề xuất của nhóm nghiên cứu

Trò chuyện với nhóm nghiên cứu sau khi đề tài nhận giải nhất sinh viên nghiên cứu khoa học năm học 2023-2024 tại Đại học Công nghiệp Hà Nội nhóm nghiên cứu hy vọng: “Thông qua cuốn “Sổ tay từ vựng văn hóa Trung Quốc” có thể giúp sinh viên trường Ngoại ngữ - Du lịch đang theo học khoa Ngôn ngữ Trung Quốc và các bạn học sinh, sinh viên đang theo học cuốn giáo trình Boya có thể thuận tiện hơn trong quá trình học và ghi nhớ từ vựng. Trong tương lai nhóm nghiên cứu sẽ xây dựng 1 ứng dụng, trang web học trực tuyến để hỗ trợ hiệu quả trong việc học từ vựng nói riêng và việc học tiếng Trung nói chung.