Phát triển kỹ năng nói tiếng Trung qua mạng xã hội TikTok

Trong những năm gần đây, mạng xã hội với những tính năng đa dạng của nó đã trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống con người. Đó là nền tảng phương tiện phổ biến, cho phép người dùng kết nối, giao lưu, chia sẻ thông tin hữu ích, giúp con người tiếp nhận thông tin một cách nhanh chóng, hiệu quả. Bên cạnh đó, mạng xã hội còn tạo nên một cộng đồng có giá trị, thúc đẩy sự tương tác giữa mọi người, giúp mọi người gắn bó với nhau hơn. Việc thiết kế những video phát triển kỹ năng nói cho sinh viên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc trình độ sơ cấp đang rất cần thiết, nhằm đưa ra một hình thức học mới có tính ứng dụng cao, hỗ trợ người học trong quá trình học tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả.

Với mục tiêu giúp sinh viên có thêm nền tảng để thực hành, trau dồi lại kiến thức đã học, tăng khả năng giao tiếp, phát triển kỹ năng nói tiếng Trung, nhóm sinh viên gồm 03 thành viên đã thực hiện thành công đề tài “Xây dựng video phát triển kỹ năng nói cho sinh viên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc trình độ sơ cấp trên nền tảng ứng dụng TikTok”.

Nhóm nghiên cứu gồm 03 sinh viên: Nguyễn Thị Mai Trang, Phùng Thị Thảo, Vũ Thu Uyên, dưới sự hướng dẫn của ThS. Nguyễn Thị Hà Thủy – Giảng viên Khoa Ngôn ngữ Trung Quốc, Trường Ngoại ngữ - Du lịch

Nhóm nghiên cứu dưới sự hướng dẫn của ThS. Nguyễn Thị Hà Thủy

Mạng xã hội video TikTok

TikTok là mạng xã hội video âm nhạc được phát hành bởi ứng dụng tin tức Jinri Toutiao sáng lập năm 2016 tại Trung Quốc. Bản chất TikTok có tên gốc là Douyin hay Vibrato tức “rung động”. Thống kê vào tháng 6 năm 2018, TikTok có số lượng người dùng lên đến 150 triệu người dùng/ngày và là ứng dụng được tải nhiều nhất trên thế giới với ước tính 45,8 triệu lượt tải xuống.

Các từ khóa liên quan đến giáo dục như #EduTok, #LearnOnTikTok, #OnhaOnThi,... đều thu hút được hàng triệu lượt xem và tương tác. Dưới tác động của đại dịch Covid-19, các hoạt động giảng dạy online được ứng dụng rộng rãi. Để góp phần xây dựng một môi trường học hỏi lành mạnh và thiết thực, nhóm nghiên cứu đã tạo ra kênh TikTok 汉语不难学 (Tiếng Trung là chuyện nhỏ), lấy “Xây dựng video phát triển kỹ năng nói cho sinh viên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc trình độ sơ cấp trên nền tảng ứng dụng TikTok” làm đề tài. Nội dung các video được nhóm nghiên cứu dựa trên giáo trình Trung ngữ Boya, sao cho nội dung các video bám sát nhất vào khung chương trình học môn Kỹ năng nói tiếng Trung Quốc trình độ sơ cấp.

Xây dựng video phát triển kỹ năng nói tiếng Trung trên nền tảng Tiktok

Bước 1: Lập kế hoạch. Sau khi có ý tưởng cho đề tài, nhóm nghiên cứu đã bắt tay vào việc lập kế hoạch chi tiết công việc, phân công rõ ràng nhiệm vụ và thời gian cần hoàn thành.

Bản kết hoạch chi tiết xây dựng nội dung video trên mạng xã hội TikTok

Bước 2: Xây dựng và xét duyệt kịch bản. Ý tưởng đã quan trọng, kịch bản càng quan trọng hơn, nó được coi là xương sống của một video. Bên cạnh đó, việc xây dựng kịch bản cũng giúp nhóm nghiên cứu bao quát toàn bộ nội dung muốn truyền tải trên kênh, giúp cho tổng thể đi đúng theo chương trình học, giúp người dùng dễ dàng theo dõi. Nhóm nghiên cứu đã lên kịch bản cho 30 video luyện tập kỹ năng nói với các nội dung và hình thức đa dạng như: Luyện tập ngữ âm tiếng Trung Quốc; Giới thiệu bản thân; Hoạt động trong ngày; Phương tiện giao thông; Gia đình; Thời tiết; Ẩm thực; Thói quen,…

Về hình thức, 30 video được thiết kế theo hình thức tương tác giúp người dùng có thể duet trên nền tảng TikTok (Đây là một trong những tính năng được nhiều bạn trẻ yêu thích và sử dụng trên TikTok. Tính năng này cho phép người dùng có thể quay cùng người khác trong video TikTok). Một số hình thức cụ thể hơn như: Hội thoại tương tác; Nghe – nhắc lại; Miêu tả tranh; Đọc nội dung theo chủ đề,…

Kịch bản của các video của nhóm nghiên cứu xây dựng

Bước 3: Tiến hành quay, dựng và chỉnh sửa video. Để tiến trình quay diễn ra được thuận lợi, nhóm nghiên cứu phải chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị, máy móc đảm bảo vận hành tốt; người quay, địa điểm quay, kịch bản quay cũng cần chuẩn bị tốt, người quay phải thuộc lòng kịch bản. Sau khi quay xong, nhóm nghiên cứu tiến hành dựng video thông qua ứng dụng chỉnh sửa video Capcut: ghép những đoạn cắt, lồng tiếng, thêm thiệu ứng, phiên âm,…

Qua quá trình dựng phim đã có một sản phẩm tạm coi là hoàn chỉnh, nhóm nghiên cứu lại tiếp tục sửa chéo, sau đó gửi lại GV hướng dẫn - Ths Nguyễn Thị Hà Thuỷ chỉnh sửa, phát hiện ra lỗi ngay lập tức sửa chữa. Cuối cùng, sản phẩm hoàn chỉnh ra đời.

Bước 4: Đăng tải video lên nền tảng ứng dụng TikTok. Để phục vụ cho việc đăng tải video dễ dàng, mang tính tập hợp, dễ dàng cho người học trong việc tìm kiếm, nhóm nghiên cứu đã lập 1 kênh TikTok mang tên 汉语不难学 (Tiếng Trung là chuyện nhỏ)

Kênh TikTok 汉语不难学 (Tiếng Trung là chuyện nhỏ) do nhóm nghiên cứu sáng lập và phát triển

30 video được chia ra, đăng tải lần lượt theo tuần lên kênh TikTok 汉语不难学 (Tiếng Trung là chuyện nhỏ) với lịch cố định là 9h sáng thứ 2 hàng tuần. Các video cũng được nhóm nghiên cứu đăng tải theo thứ tự dựa trên khung chương trình học môn Kỹ năng nói tiếng Trung Quốc 1 của sinh viên khóa 16 Khoa Ngôn ngữ Trung Quốc theo học.

Bước 5: Tiến hành ứng dụng các video vào học tập. Sau khi thiết lập kênh TikTok và đăng tải Video đầu tiên trên kênh, nhóm nghiên cứu tiến hành giới thiệu và hướng dẫn sinh viên năm thứ nhất khoa Ngôn ngữ Trung Quốc và các sinh viên học ngoại ngữ là tiếng Trung Quốc tại trường Đại học Công nghiệp Hà Nội ứng dụng các Video của nhóm trên kênh TikTok để luyện tập.

Các thành viên trong nhóm hướng dẫn luyện nói tiếng Trung thông qua video được đăng tải lên kênh TikTok 汉语不难学 (Tiếng Trung là chuyện nhỏ)

Do tình hình dịch bệnh, quá trình giới thiệu kênh TikTok tới sinh viên gặp khó khăn nhất định. Nhóm nghiên cứu đã thông qua nhiều kênh khác nhau để giúp sinh viên tiếp cận được với video như câu lạc bộ tiếng Trung C2, lớp học gia sư miễn phí cho sinh viên học tiếng Trung Quốc tại Trường và giảng viên giảng dạy trực tiếp cho sinh viên khóa 16. Đến nay, kênh TikTok của nhóm đã có 58 người theo dõi và 331 lượt thích.

Hiệu quả của kênh TikTok 汉语不难学 (Tiếng Trung là chuyện nhỏ) sau một thời gian phát triển nội dung

Đánh giá hiệu quả của các video đã xây dựng

Sinh viên tham gia khảo sát đều thấy các video đều khá phù hợp với chương trình học, với kiến thức lý thuyết bám sát giáo trình Boya của khoa Ngôn ngữ Trung Quốc giúp sinh viên dễ dàng kết hợp với các nội dung học trên lớp và hữu ích cho việc luyện tập kỹ năng nói của sinh viện. Như vậy cho thấy phương pháp này thể hiện sự coi trọng với các giáo viên trong trường cũng như phục vụ việc học ngoại ngữ của sinh viên. Với trình độ sơ cấp, nhóm nghiên cứu đã cố gắng tạo ra những video luyện nói đơn giản kèm theo sub tiếng Việt, giúp sinh viên mới học tiếng Trung còn bỡ ngỡ có thể dễ dàng tiếp thu và thực hành.

Có thể thấy, sinh viên đánh giá cao hình thức của các video được đăng tải lên kênh, phần lớn các video có thể Duet trên TikTok đều có thời gian tối đa là 1 phút, do đó sinh viên không thấy nhàm chán khi luyện tập. Ngoải ra, nhóm nghiên cứu đã tích hợp nhiều hình thức luyện tập trong các video như Hội thoại cùng thành viên của nhóm nghiên cứu, nghe – nhắc lại, miêu tả tranh và đọc đoạn văn theo chủ để để đa dạng hóa các video tránh gây nhàm chán cho người sử dụng.

Kết quả đánh giá hình thức video hiệu quả nhất

Về ưu điểm của video luyện nói trên kênh TikTok 汉语不难学 (Tiếng Trung là chuyện nhỏ) sinh viên yêu thích vì hình ảnh, ví dụ sinh động, dễ nhớ, tăng tính sáng tạo và đem lại hình thức học mới, giảm áp lực học tập, đây cũng chính là những ưu điểm là nhóm nghiên cứu muốn mang lại cho người học. Với hình thức học tập mới, hình ảnh sinh động, đem lại hứng thú cho sinh viên học tập, giúp sinh viên không còn cảm giác căng thẳng, áp lực như các dạy truyền thống. Kênh TikTok của nhóm nghiên cứu có thể đánh thức được các tiềm năng ngủ quên của người học tiếng Trung cũng như sinh viên khoa Ngôn ngữ Trung Quốc.

Kết quả đánh giá ưu điểm của video luyện nói

Theo như kết quả tổng hợp được từ việc khảo sát, kênh TikTok của nhóm nghiên cứu mang tính khả thi cao và có thể học tập ở mọi lúc mọi nơi, cách học này phần nào sẽ tạo động lực cho bạn học nhiều hơn vì người học không cần phải ngồi chăm chăm tập trung trên bàn với cách học truyền thống như trước. Các video do nhóm xây dựng đáp ứng được những yêu cầu mà người dùng mong muốn, nhất là nội dung và chất lượng của sản phẩm để đem đến những trải nghiệm tốt nhất cho người học tiếng Trung sơ cấp nói chung cũng như sinh viên chuyên khoa tiếng Trung trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội nói riêng.

Tại Hội nghị tổng kết và trao giải sinh viên nghiên cứu khoa học năm 2022, đề tài “Xây dựng video phát triển kỹ năng nói cho sinh viên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc trình độ sơ cấp trên nền tảng ứng dụng TikTok” của nhóm đã được trao giải Nhì. Đây là phần thưởng xứng đáng dành cho những nỗ lực của cả thầy và trò trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.