Tọa đàm: Phương pháp dạy tiếng Việt cho người nước ngoài "Vui và hữu hiệu"

Chiều ngày 20/7/2023, nhận lời mời của Trường Ngoại ngữ - Du lịch, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội), GS.TS. Quyên Di Chúc Bùi (Đại học California, Los Angeles, Hoa Kì) đã có bài thuyết trình với chủ đề: Phương pháp dạy tiếng Việt cho người nước ngoài – Vui và hữu hiệu.

GS.TS. Quyên Di đang giảng dạy tại khoa Ngôn ngữ và Văn hóa châu Á, UCLA, Mĩ. Ông đã giảng dạy tiếng Việt ở đây gần hai thập kỉ và góp phần không nhỏ vào những thành công của các dự án dạy tiếng Việt ở Mĩ. Ông được biết đến là giáo sư có phong cách giảng dạy vui vẻ, hài hước nhưng cũng không kém phần hiệu quả. Chính phong cách này đã giúp các buổi học của ông thú vị hơn và được các sinh viên quan tâm, yêu thích.

Toàn cảnh tọa đàm “Phương pháp dạy tiếng Việt cho người nước ngoài – Vui và hữu hiệu.”

Tham dự buổi Tọa đàm, về phía trường Ngoại ngữ - Du lịch có TS. Trần Ngọc Đức – Phó hiệu trưởng; PGS. TS. Lê Thị Lan Anh – Trưởng khoa Tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam; TS. Hà Thị Hồng Mai – Phó trưởng Khoa Tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam; TS. Đỗ Thị Huyền Thanh – Trưởng khoa Ngôn ngữ Anh, cùng các giảng viên khoa Tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam, Ngôn ngữ Anh, Ngôn ngữ Trung Quốc, Ngôn ngữ Nhật Bản. Buổi tọa đàm cũng đã hân hạnh được đón tiếp PGS. TS Đặng Thị Hảo Tâm và PGS. TS Trần Kim Phượng – Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Cô Phạm Thị Liên - Giảng viên Khoa Việt Nam học và Tiếng Việt - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQGHN, cùng nhiều thầy cô giáo đến từ các trường đại học khác.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, PGS.TS Lê Thị Lan Anh – Trưởng khoa Tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam đã nhấn mạnh: Khoa đang triển khai giảng dạy nhiều lớp tiếng Việt cho người nước ngoài với các chương trình khác nhau. Đào tạo tiếng Việt cho người nước ngoài là nhiệm vụ quan trọng của Khoa nên việc nâng cao kĩ năng sư phạm, kiến thức chuyên môn trong dạy tiếng Việt như một ngoại ngữ luôn được Khoa quan tâm, chú trọng. Vì vậy, trường Ngoại ngữ - Du lịch nói chung và khoa tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam nói riêng rất vinh hạnh được đón tiếp GS.TS Quyên Di đến buổi tọa đàm và chia sẻ những kinh nghiệm trong suốt 20 năm giảng dạy tiếng Việt ở Mĩ.

Thay mặt lãnh đạo trường Ngoại ngữ - Du lịch, TS. Trần Ngọc Đức – Phó hiệu trưởng đã phát biểu chào mừng và chân thành cảm ơn GS.TS Quyên Di đã nhận lời mời về buổi tọa đàm, mong thầy sẽ chia sẻ phương pháp giảng dạy tiếng Việt: Vui – hữu hiệu của mình cho các giảng viên của Trường để Trường Ngoại ngữ - Du lịch, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội ngày càng thu hút được nhiều sinh viên nước ngoài theo học.

Trong gần ba tiếng đồng hồ, với sự nhiệt tình, lối truyền đạt mạch lạc và cũng không kém phần dí dỏm, Giáo sư Quyên Di đã giới thiệu bức tranh tổng quan về tình hình dạy tiếng Việt ở Mĩ và chia sẻ về phương pháp giảng dạy của mình. Theo ông, “đường đi từ lòng người đến trí người thì ngắn hơn đường đi từ trí người đến lòng người”. Chính vì vậy, khi giảng viên chinh phục được trái tim của sinh viên, sự yêu quý của sinh viên thì việc truyền tải kiến thức sẽ nhanh chóng và đơn giản hơn rất nhiều. Ông tâm sự rằng, ông đã chinh phục sinh viên bằng những hành động ấm áp như tặng thú nhồi bông xinh xắn; mang một số món ăn đặc trưng của Việt Nam đến lớp học, vừa để sinh viên có cơ hội thưởng thức món ăn Việt, vừa để giới thiệu về ẩm thực Việt Nam… Ông cũng nhấn mạnh: “khả năng – khả kính – khả ái” là ba yếu tố không thể thiếu đối với nghề sư phạm. Trong đó, khả năng - kiến thức chuyên môn là yếu tố đóng vai trò then chốt trong hành trang dạy học của người giáo viên. Giáo viên cần bổ sung và củng cố kiến thức của mình hàng ngày, hàng giờ qua sách vở, qua các bài giảng của giáo sư hay trao đổi với đồng nghiệp.

Sau phần khái quát chung, GS.TS Quyên Di trình bày những vấn đề cụ thể trong dạy tiếng. Với tiếng Việt, thanh điệu là một rào cản lớn đối với người nước ngoài vì hầu hết các ngôn ngữ khác không có thanh điệu. Ông đã chia sẻ phương pháp giúp sinh viên phát âm chính xác là sử dụng bàn tay (để phân biệt độ cao và đường nét của thanh điệu) và cánh tay (để phân biệt âm đầu, vần). Như thế, giờ học phát âm sẽ không nhàm chán và trở nên sôi nổi hơn, thú vị hơn với những động tác như múa khi sinh viên thực hành phát âm tiếng Việt.

Ngoài ra, ngữ liệu phục vụ cho giờ luyện vần cũng nên lựa chọn những bài thơ, bài hát có vần đang học thay vì các bài đọc khô cứng. Hầu hết các bài thơ được dùng để dạy sinh viên phát âm đều do ông tự viết. Theo ông, cách dạy này giúp sinh viên được luyện tập nhiều lần mà lại không cảm thấy đơn điệu so với chỉ luyện phát âm vần đơn lẻ. Với trình độ cao hơn, ông chọn các tác phẩm văn học nổi tiếng của Việt Nam hay các câu ca dao, tục ngữ để sinh viên tìm hiểu, phân tích và giải nghĩa.

Phần cuối cùng trong bài trình bày của GS.TS. Quyên Di là quy trình một buổi lên lớp. Công thức ông đưa ra là “review – lecture – review”, tức là ôn tập lại kiến thức của bài học cũ – trình bày bài giảng mới – tổng kết lại kiến thức của bài học mới. Với cách thức này, nội dung bài học sẽ được nhắc đi nhắc lại, giúp sinh viên ghi nhớ kĩ hơn.

Kết thúc buổi tọa đàm, PGS. TS Lê Thị Lan Anh thay mặt Nhà trường gửi lời cảm ơn trân trọng đến GS.TS. Quyên Di đã dành thời gian chia sẻ những kinh nghiệm quý báu cho các giảng viên của Trường. PGS.TS. Lê Thị Lan Anh kính chúc GS.TS Quyên Di sức khỏe và mong được đón tiếp GS quay trở lại trường vào một dịp khác để chia sẻ nhiều hơn những câu chuyện, kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy tiếng Việt của mình. PGS.TS. Lê Thị Lan Anh cũng chân thành cảm ơn sự hiện diện đông đảo của các giảng viên trong và ngoài trường để buổi tọa đàm diễn ra sôi nổi và thành công tốt đẹp.

Một số hình ảnh tại buổi tọa đàm: